Cây trứng cá hay còn thường được gọi là mật sâm, là một loại cây thân gỗ nhỏ, cao khoảng 7-12 m với các cành xếp chồng lên nhau và hơi rủ xuống. Nó có các lá có mép khía răng cưa, dài 2,5-15 cm và rộng 1-6,5 cm. Cây trứng cá được trồng nhiều ở quanh đường phố Hà Nội. Cùng tìm hiểu tác dụng của cây, quả trứng cá đối với sức khỏe.
1. Cây trứng cá:
Cây trứng cá hay còn gọi là mật sâm (t: Muntingia calabura), loài duy nhất trong chi Muntingia, là một loài thực vật có hoa có nguồn gốc ở miền nam Mexico, Caribe, Trung Mỹ và miền tây Nam Mỹ về phía nam của Peru và Bolivia. Chi này đã từng được các hệ thống phân loại khác nhau xếp trong các họ khác nhau, như họ Đoạn (Tiliaceae) hay họ Côm (Elaeocarpaceae), nhưng trong phân loại của APG và sau này là APG II thì người ta đã tách nó ra thành một họ riêng trong bộ Cẩm quỳ (Malvales) với danh pháp Muntingiaceae cùng các chi Dicraspidia, Neotessmannia với mỗi chi này chỉ có 1 loài.
Quả trứng cá có có nhiều tác dụng đối với sức khỏe, giúp chữa được nhiều bệnh.
Nó là một loại cây thân gỗ nhỏ, cao khoảng 7-12 m với các cành xếp chồng lên nhau và hơi rủ xuống. Nó có các lá có mép khía răng cưa, dài 2,5-15 cm và rộng 1-6,5 cm. Các hoa nhỏ màu trắng, tạo quả khi chín có màu đỏ nhạt đường kính khoảng 1-1,5 cm. Quả ăn được, có vị ngọt và mọng nước, chứa nhiều hạt nhỏ (0,5 mm) màu vàng trông như trứng cá.
Cây trứng cá là một loài cây tiên phong có thể phát triển tốt trên đất nghèo dinh dưỡng, có khả năng chịu được các điều kiện chua mặn và khô hạn. Hạt của nó được các loài chim và dơi ăn quả phát tán. Nó được trồng ở một vài nơi để lấy quả ăn, và đã hợp thủy thổ ở một số khu vực khác thuộc vùng nhiệt đới ngoài khu vực nguồn gốc bản địa, bao gồm cả ở Đông Nam Á.
Là loài cây tiên phong, nó cũng giúp cho việc cải thiện các điều kiện của đất và góp phần làm cho các loài cây khác có thể sinh sống được ở các vùng đất này. Tuy nhiên, nó cũng có thể bị coi là loài xâm hại nguy hiểm do nó có thể cạnh tranh với các loài cây bản địa.
Quả trứng cá được bày bán tại các chợ ở Mexico. Tại Brazil, quả bị cho là quà nhỏ để có thể khai thác thương mãi, nhưng được khuyến cáo là nên trồng dọc ven sông, do ở hoa nhiều và quả khi chín sẽ rụng theo dòng nước, tạo mồi dụ cá..giúp ngư dân.
Đặc tính thực vật của cây trứng cá
Cây trứng cá thuộc loại tiểu mộc cao 7-12 m, phân nhánh ngang và sà. Lá hình trái xoan có tai, chỉ về một bên ở đáy, kéo dài thành mũi nhọn, sắc ở chóp. Lá có lông trĩn (dính) ở cả hai mặt, mặt trên mảu lục xậm; mặt dưới màu xám hay nâu xám, nhiều lông hơn; Mép lá có răng cưa không đều. Là dài 5-12.5 cm x 2-4 cm. Hoa mọc đơn độc hay thành nhóm 2-3 hoa ở nách lá; hoa lớn chừng 1.25-2 cm, 5 đài hoa màu xanh, 5 cánh hoa màu trắng, xếp từng nhóm 3 cái trên một cuống dài, cuống hoa dài hơn cuống lá. Hoa chỉ nở và giữ được một ngày, cánh hoa rụng khi chiều xuống. Quả hình cầu, đường kính 1-1.25 cm, khi chín màu đỏ có khi vàng; da mỏng và mịn, thịt mọng nhiều nước. Hạt rất nhiều, nhỏ, màu vàng nằm trong lớp thịt ngọt.
Cây hầu như cho quả quanh năm, tuy nhiên tại Florida cây ngưng trổ hoa, ra trái trong các tháng lạnh của mùa Đông.
Thành phần dinh dưỡng tromg quả trứng cá
100 gram quả, phần ăn được, chứa: (phân chất theo mẫu quả tại El Salvador)
– Calories 78
– Chất đạm 0.324 g
– Chất béo 1.56 g
– Chất sơ 4.6 g
– Calcium 124.6 mg
– Phosphorus 84.0 mg
– Sắt 1.18 mg
– Carotene 0.019 mg
– Thiamine 0.065 mg
– Riboflavine 0.037 mg
– Niacin 0.554 mg
– Ascorbic acid 80.5 mg
Quả trứng cá rất được trẻ em ưa thích, ăn quả ngay khi hái, tuy nhiên quả tương đối dính tay. Quả có thể nấu chín để làm mứt.
Lá có thể dùng nấu nước uống như nước trà.
Thành phần hóa học của cây trứng cá:
Lá: Lá cây trứng cá chứa nhiều hợp chất như loại dihydrochalcones, flavonoids gồm các flavane, flavanone và muntingone (môt chất chuyển hóa loại flavonol).
Rễ: Chứa nhiều flavonoids loại 7,8-di-O-(thay thế)-flavanes, biflavanes và flavones
Quả trứng cá có tác dụng phòng ngừa ung thư rất tốt.
2. Tác dụng của cây, quả trứng cá
Phòng ngừa ung thư
Nghiên cứu tại ĐH Dược, ĐH Illinois, Chicago ghi nhận dịch chiết bằng ethanol từ rễ của cây trứng cá có tác dụng diệt bào chống lại các tế bào ung thư P-388, hoạt tính này được cho là do ở các flavanes trong rễ. (Journal of Natural Products Số 54-1991).
Nghiên cứu tại Viện Kỹ thuật Tajen, Pingtung (Taiwan) ghi nhận các hợp chất chalcones ly trích từ lá cây trứng cá có hoạt tính diệt bào chống lại các tế bào ung thư loại P-388 và HT-29 ở nồng độ IC50 < 4 microg/mL (Planta Medica Số 71-2005). Các dichalcones còn có hoạt tính chống ngưng tụ tiểu cầu khá rõ rệt (Planta Medica Số 73-2007).
Nghiên cứu tại Viện Kỹ thuật Tajen, Pingtung (Taiwan) ghi nhận các hợp chất chalcones ly trích từ lá cây trứng cá có hoạt tính diệt bào chống lại các tế bào ung thư loại P-388 và HT-29 ở nồng độ IC50 < 4 microg/mL (Planta Medica Số 71-2005). Các dichalcones còn có hoạt tính chống ngưng tụ tiểu cầu khá rõ rệt (Planta Medica Số 73-2007).
Kháng viêm
Lá trứng cá có thể được sử dụng như trà để điều trị viêm, sưng và hạ sốt.
Ngừa bệnh tim mạch
Lá trứng cá làm trà giúp bảo vệ tim khỏi các cơn đau do có chứa chất chống oxy hóa ngăn ngừa viêm động mạch dẫn đến nhồi máu cơ tim.
Hoạt tính hạ huyết áp:
Nghiên cứu tại Viện Kỹ thuật Dược Khoa Pintung (Taiwan) ghi nhận hoạt tính của dịch chiết bằng methanol từ lá cây trứng cá có một số tác động trên hệ tim mạch của chuột đã bị gây tê: các tác động sinh học gồmgây giảm áp huyết ở kỳ tâm thu (liều dùng để chích qua tĩnh mạch cho chuột là 50 mg/kg), sự giảm huyết áp đầu tiên kéo dài 10 phút, và sau đó có thể kéo dài ít nhất 180 phút sau khi chích. Hoạt tính trên huyết ápnày không liên hệ đến nhịp tim và các nồng độ về khí và chất điện giải trong máu. (American Journal of Chinese Medicine Số 34-2006).
Kháng khuẩn
Quả trứng cá có chứa nhiều hợp chất kháng khuẩn mạnh, biến nó trở thành nguồn chất kháng khuẩn mới, Và nó đặc biệt tốt cho điều trị nhiễm trùng tụ cầu khuẩn, S. epidermidis, P. vulgaris, K. Rhizophila, C. diphtheriae và các vi khuẩn khác. Đây là điều quan trọng vì hiện nay có rất nhiều vi khuẩn kháng kháng sinh.
Gout
Qua nhiều thế kỷ, nhiều quốc gia sử dụng quả trứng cá để ngăn chặn cơn đau liên quan với bệnh gout, ăn 9-12 quả trứng cá ba lần một ngày có tác dụng tốt cho điều trị cơn đau ..
Bệnh tiểu đường
Quả trứng cá cũng làm giảm lượng đường huyết do đó nó là thức ăn tuyệt vời cho những người bị bệnh tiểu đường.
Cung cấp, bổ sung Vitamin C
Quả trứng cá có chứa một số lượng cao của Vitamin C là một chất chống oxy hóa mạnh giúp chống lại cảm lạnh, ống khói, và thậm chí cả bệnh tim mạch. 100 gram quả trứng cá chứa 150 mgs Vitamin C ..
Giảm đau
Lá trứng cá làm thành trà là thức uống tuyệt vời để giảm đau vì chúng chặn thụ thể đau …Một tác nhân đối kháng thụ thể tốt tương tự như thuốc phiện.
Bảo vệ tim mạch
Lá trứng cá làm trà giúp bảo vệ tim khỏi các cơn đau tim, vì lá có chứa chất chống oxy hóa ngăn ngừa viêm động mạch dẫn đến nhồi máu cơ tim.
Nhức đầu
Ăn trái cây và uống trà làm lá trứng cá là cách rất tốt để thoát khỏi cơn đau đầu.
Chất chống oxy hóa
Quả trứng cá và lá chứa nhiều chất chống oxy hóa, trên thực tế hơn 24 hợp chất flavonoid và phenolic giống như loại được tìm thấy trong trà xanh …Cộng với các hợp chất saponin.
Tác dụng khác của quả trứng cá
Quả trứng cá có chứa chất xơ, nước, tinh bột, protein cho cơ bắp khỏe mạnh, canxi và phốt pho cho xương chắc khỏe, sắt cho bệnh thiếu máu, và Vitamin B cho sức sống và tinh thần tốt.
Tác dụng của hoa trứng cá
Trà hoa trứng cá khử trùng tốt cho vết thương trên da và cũng có tác dụng tốt trong điều trị đau bụng.
Giải thích về vấn đề này, Lương y Hoài Vũ cho biết: Quả cây trứng cá có thể nấu chín để làm mứt. Lá có thể dùng nấu nước uống như nước trà. 100g quả ăn được chứa 78kcal, 0,32g protein, 1,50g lipit, 124mg Ca, 84mg P, 1,18mg Fe, ngoài ra còn có vitamin B1, B2, B6 và C. Những kết quả nghiên cứu khoa học còn cho thấy, cây trứng cá còn có nhiều tác dụng chữa bệnh.Nước chiết nồng độ 50% từ lá cây trứng cá có tác dụng làm dịu các cơn đau là do tác động vào hệ thần kinh trung ương. Dịch chiết bằng ethamol (cồn) từ rễ cây trứng cá có tác dụng diệt bào, chống lại các tế nào ung thư. Dịch chiết từ lá cây trứng cá có tác dụng hạ huyết áp kéo dài tới 180 phút. Nước sắc hoa trứng cá được dùng làm thuốc chống co giật, trị nhức đầu còn lá được dùng chữa các bệnh về gan.
Quả trứng cá được bày bán tại các chợ ở Mexico. Tại Brazil, quả bị cho là quà nhỏ để có thể khai thác thương mãi, nhưng được khuyến cáo là nên trồng dọc ven sông, do ở hoa nhiều và quả khi chín sẽ rụng theo dòng nước, tạo mồi dụ cá..giúp ngư dân. Tại Mã lai, cây được xem là..gây hại nếu trồng trong vườn vì loài dơi ăn quả rồi bay vào ẩn trú dưới mái nhà làm hư hãi vòm cửa, cấu trúc..do phân dơi có màu hồng đỏ lẫn với hạt chưa tiêu hóa kịp.
Theo Bài Thuốc Quý
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét